छिंदवाडा : मध्य प्रदेशातील छिंदवाडा येथे किडनी निकामी झाल्यामुळे सहा मुलांच्या मृत्यूच्या प्रकरणात एक मोठा खुलासा समोर आला आहे. कफ सिरपमुळे मुलांच्या किडन्या निकामी झाल्या. त्यांना देण्यात आलेल्या कफ सिरपमध्ये डायथिलीन ग्लायकॉल या रसायनाचा समावेश असल्याचा संशय आहे.

                        छिंदवाडा जिल्हाधिकाऱ्यांनी कोल्ड्रिफ आणि नेक्स्ट्रो-डीएस कफ सिरपच्या विक्रीवर बंदी घातली आहे आणि पालक, डॉक्टर आणि वैद्यकीय संचालकांसाठी एक सल्लागार जारी केला आहे. २० सप्टेंबरनंतर छिंदवाड्याच्या विविध भागात सर्दी, खोकला आणि तापामुळे अनेक मुलांनी लघवी करणे बंद केले होते.

                         सीएमएचओ डॉ. नरेश गुन्नाडे यांच्या मते, पहिला संशयित रुग्ण २४ ऑगस्ट रोजी नोंदवला गेला. पहिला मृत्यू ७ सप्टेंबर रोजी झाला. सुरुवातीच्या लक्षणांमध्ये मुलांमध्ये जास्त ताप आणि लघवी करण्यास त्रास होणे यांचा समावेश होता. छिंदवाडा मेडिकल कॉलेजमधील बालरोगतज्ञ डॉ. पवन नांदुलकर म्हणतात, “ही समस्या अनुभवणाऱ्या मुलांना नागपूरला रेफर करण्यात आले. तिथे त्यांच्यावर उपचार झाले, पण त्यांना वाचवता आले नाही. त्यानंतर या मुलांचे किडनी बायोप्सी करण्यात आले. यावरून असे दिसून आले की कफ सिरपमधील डायथिलीन ग्लायकॉल हा घटक दूषित होता. यापैकी बहुतेक मुलांना हे कॉम्बिनेशन सिरप देण्यात आले.”

कफ सिरपच्या विक्रीवर बंदी

                         हा अहवाल मिळाल्यानंतर जिल्हाधिकारी शीलेंद्र सिंह यांनी जिल्हा अधिकाऱ्यांसोबत बैठक घेतली. जिल्हा पंचायतीचे सीईओ, मुख्य वैद्यकीय अधिकारी (सीएमएचओ), वैद्यकीय महाविद्यालयाचे डीन, डॉक्टर, औषध निरीक्षक आणि इतर अधिकारी बैठकीला उपस्थित होते. कोल्ड्रिफ आणि नेक्स्ट्रो-डीएस कफ सिरपच्या विक्रीवर बंदी घालण्यात आली.

                          जिल्हाधिकारी शीलेंद्र सिंह म्हणाले, “मूत्यू मूत्रपिंड निकामी झाल्यामुळे झाल्याचे निश्चित झाले. इंडियन कौन्सिल फॉर मेडिकल रिसर्च, दिल्लीच्या एका पथकाला माहिती देण्यात आली. पथकाने विविध तपासण्या केल्या. आम्ही मुलांचे रक्ताचे नमुने पुण्यातील व्हायरोलॉजी इन्स्टिट्यूटलाही पाठवले.”

                         ज्या गावात मुले मृत्युमुखी पडली त्या गावातील पाण्याचीही चाचणी करण्यात आली. या चाचणीत असा कोणताही संसर्ग आढळला नाही. त्यामुळे, औषधामुळे मूत्रपिंड निकामी होण्याची शक्यता जास्त दिसते. बायोप्सी अहवालातही हेच दिसून येते.

डॉक्टर, रुग्ण आणि मेडिकल स्टोअरसाठी सल्लागार

                          जिल्हाधिकाऱ्यांनी मुख्य वैद्यकीय अधिकाऱ्यांना (सीएमएचओ) या प्रकरणांवर बारकाईने लक्ष ठेवण्याचे निर्देश दिले आहेत. गरज पडल्यास रुग्णांना नागपूर येथील एम्समध्ये दाखल करावे, असेही त्यांनी सांगितले. गरज पडल्यास सरकारच्या पीएम श्री एअर ॲम्ब्युलन्स सेवेचा वापर केला जाईल, असेही त्यांनी सांगितले. अधिकाऱ्यांना नकली लोकांविरुद्ध कठोर कारवाई करण्याचे निर्देशही त्यांनी दिले आहेत. याव्यतिरिक्त, रुग्ण, डॉक्टर आणि वैद्यकीय संचालकांसाठी एक सल्लागार जारी करण्यात आला आहे.

                           मध्य प्रदेशातील छिंदवाडा जिल्ह्यातील पारसिया येथे ११ मुलांच्या मृत्यूनंतर प्रशासनाने अखेर महत्त्वपूर्ण कारवाई केली आहे. शनिवारी रात्री पारसिया पोलिस ठाण्यात डॉ. प्रवीण सोनी आणि श्रीसन फार्मास्युटिकल कंपनी (कांचीपुरम, तामिळनाडू) यांच्याविरुद्ध एफआयआर दाखल करण्यात आला. त्यानंतर, पोलिस अधीक्षकांनी स्थापन केलेल्या विशेष पोलिस पथकाने काल रात्री उशिरा डॉ. प्रवीण सोनी यांना छिंदवाडा येथील कोतवाली पोलिस स्टेशन परिसरातील राजपाल चौकातून अटक केली.

                           आरोग्य विभागाने बीएमओ डॉ. अंकित सलाम यांच्या तक्रारीवरून ही कारवाई केली. ज्या कलमांखाली हा गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे त्यामध्ये १० वर्षांपासून ते जन्मठेपेपर्यंतच्या शिक्षेची तरतूद आहे. छिंदवाडा एसपी अजय पांडे म्हणाले की, लवकरच एक एसआयटी स्थापन करून पुढील तपासासाठी तामिळनाडूला पाठवण्यात येईल.

कोल्ड्रिफ आणि नेक्स्ट्रो-डीएस कफ सिरपवर बंदी

                        तत्पूर्वी, शनिवारी, तमिळनाडूपाठोपाठ मध्य प्रदेशने कोल्ड्रिफ आणि नेक्स्ट्रो-डीएस कफ सिरपवर बंदी घातली, ज्यांचा संबंध छिंदवाडा येथे मूत्रपिंड निकामी झाल्यामुळे ११ मुलांच्या मृत्यूशी असल्याचे सांगण्यात आले. मुख्यमंत्री मोहन यादव यांनी ही घोषणा केली.

                       स्थानिक डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार मुलांना कोल्ड्रिफ आणि नेक्स्ट्रो-डीएस कफ सिरप देण्यात आल्याचे उघड झाले. मुलांच्या मृत्यूनंतर, तपासासाठी तीन पथके स्थापन करण्यात आली आहेत. राज्यस्तरीय चौकशी करण्यासाठी आता विशेष तपास पथक (एसआयटी) स्थापन केले जाईल.

केंद्र सरकारने सूचना जारी केल्या

                      केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने दोन वर्षांखालील मुलांना कफ सिरप देण्याविरुद्ध सल्ला देणारा आरोग्य सल्ला जारी केला आहे. मध्य प्रदेश आणि राजस्थानमध्ये कफ सिरपमुळे मुलांचा मृत्यू झाल्याच्या वृत्तानंतर सरकारने हा सल्ला जारी केला आहे.

                      आरोग्य मंत्रालयाच्या अंतर्गत येणाऱ्या डीजीएचएसने त्यांच्या सल्लागारात म्हटले आहे की, कफ सिरप साधारणपणे ५ वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना देऊ नये. जर यापेक्षा मोठ्या मुलांना दिले तर ते सावधगिरीने वापरावे. याचा अर्थ असा की औषध घेणाऱ्या मुलांवर बारकाईने लक्ष ठेवले पाहिजे. त्यांना योग्य डोस दिला पाहिजे. त्यांना शक्य तितक्या कमी वेळेसाठी औषध दिले पाहिजे. कफ सिरप अनेक औषधांसह देऊ नये. ही सूचना डीजीएचएसच्या डॉ. सुनीता शर्मा यांनी जारी केली.

Author: कामगार टाइम्स